ΕΚΘΕΣΗ: Ο Γιώργος Σεφέρης και η ποίησή του
μέσα από τη ζωγραφική και τη φωτογραφία 

 

Δευτέρα έως Κυριακή 10:00-18:00

Έως 21 Ιανουαρίου 2018

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

​

​

Το Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη συνεχίζει τη σειρά των αφιερωματικών του εκθέσεων στους κορυφαίους Έλληνες ποιητές και παρουσιάζει την έκθεση «Όταν το φως χορεύει, μιλώ δίκαια. Ο Γιώργος Σεφέρης και η ποίησή του μέσα από τη ζωγραφική και τη φωτογραφία.» Η έκθεση πραγματοποιείται σε επιμέλεια του Τάκη Μαυρωτά, Διευθυντή του Εικαστικού Προγράμματος του Ιδρύματος Β. & Μ. Θεοχαράκη, με τη συμπαράσταση του Παναγιώτη Ροϊλού, καθηγητή Νεοελληνικών Σπουδών και Συγκριτικής Λογοτεχνίας, κάτοχο της Έδρας «Γιώργος Σεφέρης» στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.

 

Γενική είσοδος: 6 €

Περισσότερες πληροφορίες στην επίσημη ιστοσελίδα του Ιδρύματος Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη (http://thf.gr)

​

​

Το κείμενο που ακολουθεί είναι αναδημοσίευση από το την επίσημη ιστοσελίδα του Ιδρύματος

 

«Όταν το φως χορεύει, μιλώ δίκαια.» Ο Γιώργος Σεφέρης και η ποίησή του μέσα από τη ζωγραφική και τη φωτογραφία.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Η θεματική έκθεση «Όταν το φως χορεύει, μιλώ δίκαια. Ο Γιώργος Σεφέρης και η ποίησή του μέσα από τη ζωγραφική και τη φωτογραφία.», θα πραγματοποιηθεί σε συμπαράσταση με τον Παναγιώτη Ροϊλό, καθηγητή Νεοελληνικών Σπουδών και Συγκριτικής Λογοτεχνίας, κάτοχο της Έδρας «Γιώργος Σεφέρης» στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ (από την ίδρυση της οποίας συμπληρώνονται 40 χρόνια) και σε επιμέλεια του Διευθυντή του Εικαστικού Προγράμματος του Ιδρύματος Β. & Μ. Θεοχαράκη, Τάκη Μαυρωτά.

​

Θα παρουσιαστούν χειρόγραφα, προσωπικά αντικείμενα, έργα και αντικείμενα που ο ίδιος ζωγράφισε, το Νόμπελ που του απονεμήθηκε από τη Σουηδική Ακαδημία το 1963, πρωτότυπα έργα κορυφαίων Ελλήνων καλλιτεχνών, που εμπνεύστηκαν ή εμπνέονται από την ποίηση του Σεφέρη, όπως οι Αδαμάντιος Διαμαντής, Σπύρος Βασιλείου, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Γιάννης Τσαρούχης, Τάσσος, Γιάννης Μόραλης, Γιώργος Σικελιώτης, Παναγιώτης Τέτσης, Βασίλης Θεοχαράκης, Χρίστος Καράς, Κώστας Τσόκλης, Αλέκος Φασιανός, Σωτήρης Σόρογκας, Μιχάλης Μακρουλάκης, Θόδωρος Παπαγιάννης, Αλέκος Λεβίδης, Πλάτων Ριβέλλης, Απόστολος Φανακίδης, Γιάννης Ψυχοπαίδης, Βίκυ Τσαλαματά, Βάνα Ξένου, Γιάννης Αδαμάκος, Στέφανος Δασκαλάκης, Αφροδίτη Λίτη, Μιχάλης Αρφαράς, Θανάσης Μακρής, Χρήστος Μποκόρος, Εδουάρδος Σακαγιάν, Κώστας Παπανικολάου, Μανώλης Χάρος, Αλεξάνδρα Αθανασιάδη, Γιώργος Ρόρρης, Βασίλης Σελιμάς, Αλέξης Βερούκας, Βένια Μπεχράκη, Λήδα Κοντογιαννοπούλου, Ασπάσιος Χαρωνιτάκης και Νίκος Τρανός. Παράλληλα, θα εκτεθούν έργα των Παναγιώτη Ζωγράφου (1790-1840 ή 1843) και Θεόφιλου Χατζημιχαήλ (1873-1934) σε αντιστοιχία με τα σχόλια του ποιητή για τη ζωγραφική τους.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

​

Επίσης, θα εκτεθούν εξήντα αντιπροσωπευτικές ασπρόμαυρες φωτογραφίες που έβγαλε ο Σεφέρης από την περίοδο των φοιτητικών του χρόνων στο Παρίσι έως τα τελευταία του ταξίδια στην Ελλάδα και το εξωτερικό και οι οποίες ανήκουν στις συλλογές του ΜΙΕΤ («Ο φωτογράφος Γιώργος Σεφέρης»-Διοργάνωση & Επιμέλεια Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης/Φωτογραφικό Αρχείο Γ. Σεφέρη) από τις δωρεές της Μαρώς Σεφέρη και της κυρίας Άννας Λόντου. Πρόκειται για φωτογραφίες με καθημερινές σκηνές, τοπία από Μικρά Ασία, Κύπρο, Αθήνα, Κορυτσά, Αχαΐα, Ύδρα, Πόρο, Κάιρο, Αμάλφι, Βενετία, κ.ά., καθώς επίσης και τα φωτογραφικά πορτρέτα των Στέλιου Σεφεριάδη, Γιώργου Αποστολίδη, Γιάννη Τσαρούχη, Μαρώς Σεφέρη, Henry Miller, κ.ά.

 

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

Την έκθεση θα συνοδεύει κατάλογος με κείμενα των Ελένη Αρβελέρ, Παναγιώτη Ροϊλού, Τάκη Μαυρωτά και Δημήτρη Δασκαλόπουλου.

Όλα τα εκθέματα είναι δανεισμένα από την κυρία Άννα Λόντου, τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, την Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, το ΜΙΕΤ, το Μουσείο Μπενάκη, τις εκδόσεις Ίκαρος, τους συμμετέχοντες εικαστικούς δημιουργούς, κ.ά.

 

 

Επιμέλεια Έκθεσης: Τάκης Μαυρωτάς

Διάρκεια: 4 Νοεμβρίου 2017-21 Ιανουαρίου 2018

Είσοδος: 6 ευρώ, 3 ευρώ (για φοιτητές, για μαθητές από 12 έως 18 ετών, για άτομα άνω των 65 ετών), δωρεάν (για ανέργους, για μαθητές έως 12 ετών)

Ώρες λειτουργίας: 
Δευτέρα-Κυριακή: 10:00-18:00

 

********

 

Η έκθεση έδωσε την αφορμή για λίγη περισσότερη αναζήτηση για τον Γιώργο Σεφέρη. Στη συνέχεια παρουσιάζονται ψήγματα αυτής της αναζήτησης. Άλλωστε ο Γιώργος Σεφέρης είναι μια από τις σημαντικότερες παρουσίες στα λογοτεχνικά, πολιτιστικά, πολιτικά, ποιητικά δρώμενα και ό,τι ακολουθεί ας ιδωθεί ως αφορμή για περαιτέρω προσωπική αναζήτηση του καθενός από εμάς.

Επιμέλεια: Μαρία Μηλιώνη

 

********

 

                                    ΕΛΕΝΗ

ΤΕΥΚΡΟΣ ... ες γην εναλίαν Κύπρον ου μ' εθέσπισεν
οικείν Απόλλων, όνομα νησιωτικόν
Σαλαμίνα θέμενον της εκεί χάριν πάτρας.
..............................................................
ΕΛΕΝΗ: Ουκ ήλθον ες γην Τρωάδ' , αλλ' είδωλον ήν.
.............................................................
ΑΓΓΕΛΟΣ: Τι φής;
Νεφέλης άρ' άλλως είχομεν πόνους πέρι;

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ,ΕΛΕΝΗ

 

"Τ' αηδόνια δε σ' αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες''.

 

Αηδόνι ντροπαλό, μες στον ανασασμό των φύλλων,

σύ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσους

στα χωρισμένα σώματα και στις ψυχές

αυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουν.

Τυφλή φωνή, που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμη

βήματα και χειρονομίες. δε θα τολμούσα να πω φιλήματα.

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας.

 

"Τ' αηδόνια δε σ' αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες".

 

Ποιες είναι οι Πλάτρες; Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησί;

Έζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστα:

καινούργιους τόπους, καινούργιες τρέλες των ανθρώπων

ή των θεών.

η μοίρα μου που κυματίζει

ανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντα

και μιαν άλλη Σαλαμίνα

μ' έφερε εδώ σ' αυτό το γυρογιάλι.

Το φεγγάρι

βγήκε απ' το πέλαγο σαν Αφροδίτη.

σκέπασε τ' άστρα του Τοξότη, τώρα πάει να 'βρει

την καρδιά του Σκορπιού, κι όλα τ' αλλάζει.

Πού είναι η αλήθεια;

Ήμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης.

το ριζικό μου, ενός ανθρώπου που ξαστόχησε.

 

Αηδόνι ποιητάρη,

σαν και μια τέτοια νύχτα στ' ακροθαλάσσι του Πρωτέα

σ' άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνο,

κι ανάμεσό τους-ποιος θα το 'λεγε-η Ελένη!

Αυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο Σκάμαντρο.

Ήταν εκεί, στα χείλια της ερήμου. την άγγιξα, μου μίλησε:

"Δεν είν' αλήθεια, δεν είν' αλήθεια" φώναζε.

"Δεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβι.

Ποτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία".

 

Με το βαθύ στηθόδεσμο, τον ήλιο στα μαλλιά, κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα.

ζωντανό δέρμα, και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα,

ήταν εκεί, στην όχθη ενός Δέλτα.

Και στην Τροία;

Τίποτε στην Τροία-ένα είδωλο.

Έτσι το θέλαν οι θεοί.

Κι ο Πάρης, μ' έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο.

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια .

 

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα.

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης.

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες, σαν το σιτάρι.

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό, για μιαν Ελένη.

Κι ο αδερφός μου;

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι,

τ' είναι θεός; τι μη θεός; και τι τ' ανάμεσό τους;

 

"Τ' αηδόνια δε σ' αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες".

 

Δακρυσμένο πουλί,

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα,

άραξα μοναχός μ' αυτό το παραμύθι,

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι,

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι Δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών.

αν είναι αλήθεια

πως κάποιος άλλος Τεύκρος, ύστερα από χρόνια,

ή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβη

ή κάποιος άγνωστος, ανώνυμος που ωστόσο

είδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάρια,

δεν το 'χει μες στη μοίρα του ν' ακούσει

μαντατοφόρους που έρχουνται να πούνε

πως τόσος πόνος τόση ζωή

πήγαν στην άβυσσο

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη.

 

Γιώργος Σεφέρης, "Ελένη", Ποιήματα, Αθήνα, Ικαρος, 151985, σσ. 239-242.

 

********

 

Άρνηση ( Στο περιγιάλι το κρυφό )  

 

Ποίηση:  Γιώργος Σεφέρης

Μουσική:  Μίκης Θεοδωράκης

        

Στο περιγιάλι το κρυφό
κι άσπρο σαν περιστέρι
διψάσαμε το μεσημέρι
μα το νερό γλυφό.

Πάνω στην άμμο την ξανθή
γράψαμε τ’ όνομά της
Ωραία που φύσηξε ο μπάτης
και σβήστηκε η γραφή .

Με τι καρδιά, με τι πνοή, 
τι πόθους και τι πάθος
πήραμε τη ζωή μας· λάθος!
κι αλλάξαμε ζωή.

 

 

Ερμηνεύτηκε από: Γιώργο Μούτσιο, Γρηγόρη Μπιθικώτση, Κώστα Σμοκοβίτη, Μίλβα & Αλέξια, Μαρία Φαραντούρη, Μαργαρίτα Ζορμπαλά, Ειρήνη Παππά, Χορωδία Τερψιχόρης Παπαστεφάνου        

 

                                                                              

********

 

 

 

Ο Μίκης, ο Σεφέρης, το «Περιγιάλι» και η «άνω τελεία»…

 

Συντάκτης Θανάσης Γιώγλου

 

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

Στα 1960-61 ο Μίκης Θεοδωράκης έγραψε στο Παρίσι τις μουσικές για τέσσερα τραγούδια, πάνω σε ποίηση Γιώργου Σεφέρη.

 

Τα τραγούδια ηχογραφήθηκαν τον Φλεβάρη του 1962 από τονΓρηγόρη Μπιθικώτση, με τη συνοδεία των μπουζουκιών τουΚώστα Παπαδόπουλου και του Λάκη Καρνέζη, ηχολήπτη το Νίκο Κανελλόπουλο και κυκλοφόρησαν από την Columbia σε ένα δίσκο 45 στροφών extended play, με τίτλο «Επιφάνια»…  Δεν ξέρω αν υπάρχει κάποιος που δεν γνωρίζει τους τίτλους: «Άρνηση» («Στο περιγιάλι το κρυφό), «Κράτησα τη ζωή μου», «Άνθη της πέτρας» και «Μέσα στις θαλασσινές σπηλιές».

Όπως είναι γνωστό η τρίτη στροφή στο «Περιγιάλι» λέει: 

Με τι καρδιά, με τι πνοή, 
τι πόθους και τι πάθος
πήραμε τη ζωή μας· λάθος!
κι αλλάξαμε ζωή. 

Πριν την ηχογράφηση ο ποιητής επέστησε την προσοχή στο συνθέτη, για να προσέξει την άνω τελεία, γιατί αν την παρέλειπε ο ερμηνευτής, θα άλλαζε τελείως το νόημα του τραγουδιού... «Όπερ και εγένετο»!

Ο  Μπιθικώτσης παρέλειψε στην ηχογράφηση την άνω τελεία, ο Μίκης, μάλλον, δεν επέμεινε ιδιαίτερα κι έτσι ο τρίτος στίχος έγινε «πήραμε τη ζωή μας λάθος κι αλλάξαμε ζωή».

Παρόλα αυτά το κομμάτι τραγουδήθηκε από τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις, μέχρι τις μικρότερες ταβέρνες της χώρας. Και μετά από μια βόλτα στη νυχτερινή Αθήνα, μαζί με τον Μίκη, ο Γιώργος Σεφέρης, ο οποίος - εκτός από το λάθος που έγινε με την άνω τελεία-  είχε αρκετές επιφυλάξεις, σχετικά με το εγχείρημα της μελοποίησης του ποιήματός και της ηχογράφησης με λαϊκό τραγουδιστή και μπουζούκια, πείσθηκε εντέλει πως η απόφασή του Θεοδωράκη ήταν σωστή… Είναι χαρακτηριστικό πως σε μια συνάντηση που είχαν ο ποιητής με τον συνθέτη, πριν από την μελοποίηση των ποιημάτων, ο Μίκης του έβαλε να ακούσει τον «Επιφάφιο» αλλά στην εκτέλεση με τη Νανά Μούσχουρη και την ενορχήστρωση του Μάνου Χατζιδάκι, για να μην επηρεαστεί αρνητικά, ακούγοντας τον Μπιθικώτση και τον Χιώτη.

Την ίδια χρονιά τα τραγούδια ηχογραφήθηκαν εκ νέου με ενορχήστρωση του Κώστα Κλάββα και ερμηνεία από τον Γιώργο Μούτσιο και κυκλοφόρησαν και πάλι σε 45άρι δισκάκι extended play, αυτή τη φορά από την Philips.

Σε αυτή την εκτέλεση, που δεν ακούστηκε ιδιαίτερα και παρέμεινε, σχεδόν, άγνωστη, μέχρι σήμερα,  ο ερμηνευτής αποκατέστησε το λάθος στο «Περιγιάλι» και η άνω τελεία, μπήκε στη σωστή θέση, αποκαθιστώντας το νόημα του τραγουδιού…

 

********

 

Ο ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΕΦΕΡΗ ΚΑΙ ΤΟ ΛΑΘΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ ΣΤΗΝ "ΑΡΝΗΣΗ"

 

Συντάκτης Π. Α. Ανδριόπουλος

 

 

 

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

Σήμερα που συμπληρώνονται 41 χρόνια από το θάνατο του μεγάλου ποιητή μας Γιώργου Σεφέρη σκέφτηκα ένα μικρό αφιέρωμα στην ολοζώντανη πάντοτε μνήμη του.

 

Αρχικά τι έγραψε ο Μάνος Χατζιδάκις για τον Σεφέρη, με τον οποίο δεν συνεργάστηκε ποτέ. Την εκτίμησή του, όμως, στον ποιητή, την αποτυπώνει ο Χατζιδάκις στο περίφημο βιβλίο του Ο καθρέφτης και το μαχαίρι. 

 

Στις φωτογραφίες που αποτελούν την προσωπική του μυθολογία υπάρχει κι αυτή του Σεφέρη και είναι αυτή - η κλασική - που αναδημοσιεύουμε εδώ. Στο τέλος του βιβλίου όπου ο Χατζιδάκις υπομνηματίζει τις φωτογραφίες του, γράφει για τον ποιητή (σ. 258-59): 

«Ο Γιώργος Σεφέρης. Η Γερτρούδη Στάιν είχε πρωτομιλήσει για μένα στον Σεφέρη. Όταν επέστρεψε απ’ το Λονδίνο στην Αθήνα, θέλησε να με γνωρίσει, και τη συνάντηση ανέλαβε ο Κατσίμπαλης. Ένα δείπνο στο σπίτι της Αγγελικής Χατζημιχάλη. Μα ξέσπασε ο εμφύλιος -ήταν Δεκέμβριος του ’45 και η συνάντηση δεν έγινε. Βρέθηκα με τους ηττημένους και υποχωρούσα προς την Καστοριά μαζί με το στρατό του ΕΛΑΣ. Έτσι καθώς υποχωρούσαμε, διάβαζα με απορία το Μυθιστόρημα. Τέλος, τον γνώρισα το 1947. Θέλησα να μου εξηγήσει όλα τα σχετικά με την Έρημη χώρα. -Τι θέλετε να μάθετε; μου λέει. -Ποια είναι, τον ρωτώ. Μου απαντά: -Ο τόπος μας. Προσπαθείστε να τον γνωρίσετε. Δεν έχω άλλο να σας πω… Το επεισόδιο αυτό έγινε αφορμή να απομακρυνθώ τελείως απ’ το μεσοπόλεμο, να γνωρίσω όλες τις λεπτομέρειες του τόπου μου, να γίνω φίλος με τον Νίκο Χατζημιχάλη, το γιο της Αγγελικής, να διαβάσω τα απομνημονεύματα του Στρατηγού Μακρυγιάννη και να εκτιμήσω βαθιά τον Σεφέρη, χωρίς ποτέ να γίνουμε φίλοι». 

Αυτά έγραφε ο Χατζιδάκις. 

Ο Μίκης Θεοδωράκης μελοποίησε, ως γνωστόν, Σεφέρη και δη Τα Επιφάνια. Τα τέσσερα τραγούδια των "Επιφανίων" συνέθεσε ο Θεοδωράκης στο Παρίσι το1960 και το Φεβρουάριο του 1962 ηχογραφήθηκαν με την φωνή του Γρηγόρη Μπιθικώτση και το αξεπέραστο δίδυμο των μπουζουκιών Κώστα Παπαδόπουλου-Λάκη Καρνέζη. 

 

Όμως, Τα Επιφάνια τραγούδησε και ο χατζιδακικός Γιώργος Μούτσιος, σ' ένα δισκάκι  45 στροφών. Η ενορχήστρωση του Κώστα Κλάββα, αλλά και η ερμηνεία του Μούτσιου είναι "χατζιδακική" θα λέγαμε. Σε αντίθεση με την πιο λαϊκή του Μ. Θεοδωράκη και του Γ. Μπιθικώτση.

 

Το ενδιαφέρον στοιχείο στο βιντεάκι που παραθέτουμε εδώ*, είναι ότι στο πασίγνωστο τραγούδι Άρνηση (Στο περιγιάλι το κρυφό), ο Μούτσιος παραμένει Σεφερικός! Εξηγούμαι: 

 

Στην τρίτη στροφή του ποιήματος ο ποιητής βάζει άνω τελεία στο "πήραμε τη ζωή μας" και ακολουθεί η λέξη "λάθος". 

 

Mε τι καρδιά, με τι πνοή, 

τι πόθους και τι πάθος, 

πήραμε τη ζωή μας· λάθος! 

κι αλλάξαμε ζωή. 

 

Έτσι το ήθελε ο ποιητής κι έτσι το διαβάζει ο ίδιος σε μια  ανέκδοτη ηχογράφηση (Woodberry Poetry Room, 1952) που μπορείτε να ακούσετε εδώ.*

 

Ο Σεφέρης είχε τονίσει στον Θεοδωράκη να μη γίνει λάθος γιατί το νόημα αλλάζει, όμως στην ηχογράφηση με τον Μπιθικώτση γίνεται το λάθος στη λέξη "λάθος" κι ακούγονται όλες μαζί οι λέξεις, δίνοντας διαφορετικό αν μη και αντίθετο νόημα στο ποίημα απ' αυτό που ήθελε ο ποιητής. Η εκτέλεση του Γιώργου Μούτσιου παρότι είναι η σωστή, ελάχιστα ακούστηκε... 

 

*(σημείωση της μμ: παραπέμπει παρακάτω στην δεύτερη και  τρίτη ηλεκτρονική διεύθυνση αντίστοιχα) 

 

********

​

https://www.youtube.com/watch?v=gHOpgJFc5rw (άρνηση- ερμηνεύει ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης)

https://www.youtube.com/watch?v=tv-QYniuEJo (Άρνηση- ερμηνεύει ο Γιώργος Μούτσιος)

http://www.snhell.gr/lections/readings/a30.mp3 Άρνηση (διαβάζει ο ποιητής)

​